Sycylia, największa, 25,7 tys. km², wyspa na Morzu Śródziemnym, otoczona od północy wodami Morza Tyrreńskiego, a od wschodu Morza Jońskiego, jest kolejnym przewodnikiem w nowej, wydawanej od ub. r., serii Bezdroży #travel&style.
Bogato ilustrowanym ponad 200 kolorowymi zdjęciami, z kilkoma planami i mapkami oraz luźną, do wyjmowania, mapą turystyczną, zawiera również sporo włamanych w tekst, ale nie skatalogowanych, informacji i ciekawostek na czarnym lub czerwonym tle oraz króciutkich na pomarańczowym. Podobnie jak inne w tej serii, przewodnik ten ma przymocowaną do tylnej okładki gumkę umożliwiającą używanie jej jako zakładki na dowolnej stronie.
Umieszczone na wstępie sugestie i propozycje autorów („Poznaj i doświadcz” – 9 różnych), co uważają za najważniejsze i najciekawsze na Sycylii, generalnie uwzględniają, na ile ją znam, rzeczywiście miejsca, obiekty i przeżycia warte szczególnego polecenia. Chociaż zdecydowanie brak mi wśród nich Starówki w Palermo, a przynajmniej tamtejszej katedry (Lista UNESCO), jak również katedry w Montreale. Aby uwzględnić któreś z nich wystarczyło połączyć, wymienione wśród tych 9 propozycji, atrakcje tamtejszej kuchni („Słodko i na ostro” oraz „Rozkosze dla podniebienia”).
Krótki „Niezbędnik” zawiera podstawowe informacje i ostrzeżenia, m.in. przed tamtejszymi rabusiami na skuterach wyrywającymi turystom torby i torebki oraz kieszonkowcami. Warte uwagi są również informacje na temat napiwków, które z reguły wliczone są w cenę posiłków. Podstawowe dane statystyczne dotyczące wyspy znaleźć można na dwu stronach „Sycylia w pigułce”. Nieco szerzej przedstawiona jest ona w rozdziale „Oto Sycylia”. Zawiera, również bardzo zwięzłe, ale przedstawione ciekawie, prezentacje tamtejszej przyrody, historii, społeczeństwa, kultury i oczywiście kuchni. A także kalendarz ważnych, a mogących zainteresować turystę, wydarzeń i imprez.
Najobszerniejsza część ściśle przewodnikowa podzielona została na 5 regionów kraju: Palermo oraz Sycylię: północno-zachodnią; południowo-zachodnią; południową i północno-wschodnią.
Każdą poprzedza lista uwzględnionych miejscowości i miejsc oraz po kilka sugestii („Nie pomiń!”) ze zdjęciami, na co szczególnie warto zwrócić uwagę. Są parowierszowe, nieco obszerniejsze w przypadku Palermo, informacje o historii ważniejszych miejscowości oraz propozycje ich zwiedzania. Z wybranymi i króciutko opisanymi zabytkami, budowlami, miejscami i innymi atrakcjami. Z informacjami („i”) o ich nazwach, adresach – także stron www, dniach i godzinach otwarcia oraz cenach biletów, lub wstępie wolnym.
Na końcu każdej z tych części przeważnie po 2 strony zajmują takie informacje jak np. „Palermo ( i inne części wyspy) z dziećmi”, „Smaki Palermo: street food”, „Wino”, „Rezerwat Zingaro”, „Zamki z duchami”, „Aktywnie”, „Plażowe top”, „Śladami Ojca chrzestnego”. Około polowy miejsca przeznaczonego na poszczególne tematy zajmują duże zdjęcia i krótkie informacje w ramkach. Warto przytoczyć niektóre z ich tematów: „Triskelion – symbol wyspy”. „Święci bywają leniwi”. „Sycylia na Liście UNESCO” (7 obiektów). „Cytrynowa granita” (z przepisami na jej przygotowanie). „Marcepanowe słodkości”. „Historyczne bazary Palermo”. „Tajemniczy uśmiech nieznajomego” (Najsłynniejszy eksponat w Muzeum Mandralisca”. „Legenda o powstaniu katedry” (w Monreale). „Zbiorniki (wodne) i wiatraki”. „Krwawe połowy tuńczyków” (wokół Wysp Egadzkich). „Mit o porwaniu bogini” (Persefony, córki Zeusa). „Madonna „Całus Całus” (obrzędy w Modice). „Aztecka czekolada z Modiki”. „Pieszo lub windą do wąwozu” (Alcantara). „Wyspy Liparyjskie w filmach”.
Informacje praktyczne: Informator A-Z – informacja turystyczna, dojazd i poruszanie się na miejscu, noclegi, wyżywienie) umieszczone są na końcu przewodnika („Sycylia praktycznie”), przez Indeksem. Podzielone zostały wg. regionów wyspy, a w nich wybranych miejscowości. W przypadku noclegów i restauracji z paroma przykładowymi w każdej z nich. Z ich nazwami, adresami – także www., bardzo krótką charakterystyką, ale bez cen. W sumie jest to przewodnik napisany ciekawie i kompetentnie, z walorami (przede wszystkim zdjęcia i nowoczesne „łamanie” stron) oraz wadami (nierzadko nazbyt zwięzłe informacje, spory ciężar ze względu na dosyć gruby papier) tej serii.
kurier365.pl Cezary Rudziński
Sycylia wielu ludziom kojarzy się przede wszystkim z mafią. Tymczasem, chociaż odgrywa ona tam ciągle znaczną rolę, turyści bezpośrednio nie mają z nią styczności i nie stanowi ona dla nich zagrożenia. Bo przecież zostawiają na niej spore, i tak pożądane pieniądze. Jest to jednak przede wszystkim znakomite, chociaż nie tanie, miejsce wypoczynku nad trzema morzami omywającymi jej brzegi. I prawdziwy rad dla amatorów zwiedzania, zabytków, kultury. Trudno nie zgodzić się z autorkami i wydawcą, którzy na tylnej okładce trzeciego już wydania przewodnika Bezdroży po tej wyspie piszą: „Sycylia to największa wyspa na Morzu Śródziemnym owiana starożytnymi mitami i uwikłana we wciąż żywe historie mafijne. Ekscytująca i urokliwa, z budzącą respekt Etną, dzikimi plażami, zacisznymi zatokami i słonecznymi winnicami. Uliczki Syrakuz, Palermo i Taorminy prowadzą do świątyń amfiteatrów i pałaców przypominających o wpływach greckich, arabskich, bizantyjskich… Istny kulturowy tygiel, feeria zapachów, spektakularnych widoków oraz smaków kuchni zakrapianej wybornymi oliwą i winem. Sycylię chce się chłonąć wszystkimi zmysłami”. I polskie autorki kompetentnie oraz ciekawie pomagają w tym czytelnikom i turystom.
Jest to, napiszę od razu na wstępie recenzji, przewodnik dobry, jeden z najlepszych w tej serii, a przeczytałem i zrecenzowałem już ogromną większość dotychczas wydanych. Jego dodatkowymi walorami jest blisko 200 kolorowych zdjęć i ilustracji, 27 planów i mapek, 4 obszerne, cztero – sześciostronicowe wkładki tematyczne oraz prawie 50 informacji i ciekawostek w ramkach włamanych w tekst. Autorki na wstępnie, zgodnie z koncepcją tej serii przewodników, najpierw prezentują główne atrakcje wyspy. Po siedem „Najpiękniejszych budowli” i „Regionalnych kulinariów”, po sześć „Miejsc, które trzeba zobaczyć” i „Muzeów oraz galerii”. I cztery „Niezapomniane przeżycia”. Na ile zdołałem poznać Sycylię, a np. spośród wymienionych najpiękniejszych budowli nie widziałem tylko jednej, ale ona znajduje się na Liście UNESCO, jest więc na pewno wyjątkowa, to wybór trafny. Chociaż do miejsc, które trzeba zobaczyć, dodałbym jeszcze przynajmniej Taorminę, zwłaszcza wiosną, a nie tylko uwzględniony tamtejszy antyczny teatr.
Zaś do sugerowanych niezapomnianych przeżyć koniecznie wieczór w teatrze marionetek. Dwa rozdziały wstępne zawierają chyba wszystkie, przynajmniej podstawowe, informacje potrzebne turyście. Ze zwróceniem szczególnie uwagi na niektóre. W „Informacjach praktycznych” m.in. o kosztownym (duże prowizje) podejmowaniu gotówki z automatów. A także radzie, aby jadąc tam ubezpieczyć się dodatkowo, zwłaszcza gdy ma się w planach wycieczki górskie, wspinaczkę, nurkowanie itp. W przypadku tańszych noclegów z sugestiami, aby korzystać z dobrych i stosunkowo niedrogich (Sycylia do tanich nie należy) hosteli. Co możliwe jest jednak tylko do 5 nocy w tym samym. Ale z informacjami i o innych opcjach, podobnie w przypadku wyżywienia. I takimi szczegółami, jak że restauracje i trattorie otwarte są przeważnie tylko w określonych godzinach: sjesty i wieczorem. W „Informacjach A-Z” warto zwrócić uwagę na zakaz autostopu na autostradach, z wysokimi mandatami za sama próbę zatrzymywania samochodów.
Czy, że obsługa kelnerska wliczona jest w cenę, więc nie zostawia się napiwków, a Włosi robią to tylko wyjątkowo. O zakazie palenia papierosów w lokalach gastronomicznych, pociągach itp. Wejście do tych ostatnich wymaga najpierw skasowania biletu w automacie, bez czego posiadającego go podróżnego traktuje się jak jadącego na gapę. Ważna jest też informacja, że muzea i galerie otwarte są tylko od wtorku do soboty, chociaż iniektóre w sezonie również w niedziele. Ale poza nim nawet tylko po 2-3 dni w tygodniu. Jeżeli chodzi o zagrożenia, to głównym są kradzieże kieszonkowe, zrywanie toreb czy aparatów fotograficznych z ramienia przez rabusiów na skuterach lub motocyklach, a także włamania do samochodów, o ile leżą w nich na widoku torby lub cenne przedmioty. „Krajoznawcze ABC” to zwięzły, ale ciekawy zestaw informacji o sycylijskim klimacie, przyrodzie, kalendarzu historycznym od czasów neolitu do roku 2006, społeczeństwie, języku (dialekcie) sycylijskim, kulturze i sztuce.
A także tradycyjnej muzyce, świętach i festiwalach oraz kuchni włoskiej i sycylijskiej. Część przewodnikowa prezentuje wyspę w podziale na jej główne części: zachodnią i wschodnią. A w nich główne miasta z okolicami, wyspami oraz zabytkowymi miejscami, m.in. stanowiskami archeologicznymi. Zgodnie ze schematem: krótka prezentacja, zarys historii i rady, co warto zobaczyć. Z propozycjami tras zwiedzania oraz opisami na nich zabytków i innych obiektów wartych poznania. Z ich nazwami oraz wyróżnionymi czerwoną czcionką dniami i godzinami otwarcia oraz cenami wstępu. Dotyczy to, o czym warto wiedzieć, również kościołów odwiedzanych w celach turystycznych i zwiedzenia, a nie tylko udziału w mszy. Wszystko krótko, chociaż bez przesady, ciekawie i kompetentnie. Jak już wspomniałem, w przewodniku tym są cztery obszerne wkładki monotematyczne:
„Sycylijskie marionetki”, „Sycylijska mafia”, „Słynni Sycylijczycy” oraz „Święta i festiwale”. Wśród wspomnianych krótkich informacji w ramkach są zarówno praktyczne, jak n.p.: „Włoskie placówki dyplomatyczne w Polsce”, „Co zabrać?”, „Największe lotniska Sycylii” czy „Dni wolne od pracy”, a także mnóstwo ciekawostek pogłębiających wiedzę czytelnika o wyspie, jej przeszłości, teraźniejszości i atrakcjach. Na końcu znajduje się krótki słowniczek polsko – włoski z mini rozmówkami. Z przyjemnością polecam ten przewodnik zarówno tym, którzy wybierają się na Sycylię, jak i szukającym ciekawego kierunku kolejnego wyjazdu zagranicznego. Na pewno ich zainteresuje i zachęci, aby poznać tę wyspę.
GLOBTROTER INFO Cezary Rudziński